Historia Bigosu - Polskiego Dania Narodowego
Bigos, nazywany często "polskim daniem narodowym", ma długą i bogatą historię. Pierwsze wzmianki o potrawie podobnej do dzisiejszego bigosu pochodzą z XIV wieku. Nazwa prawdopodobnie wywodzi się od niemieckiego słowa "begossen", oznaczającego polewanie, co odnosi się do techniki przyrządzania dania.
Początkowo bigos był potrawą szlachecką i myśliwską, stąd też nazwa "bigos myśliwski". Był idealnym daniem do przygotowania podczas polowań - można było go długo przechowywać, a każde podgrzanie tylko wzbogacało jego smak. Z czasem bigos trafił pod strzechy i stał się popularny we wszystkich warstwach społecznych.
Co ciekawe, każdy region Polski ma swoją własną wersję bigosu, różniącą się dodatkami i proporcjami składników. W centralnej Polsce dodaje się więcej grzybów, na wschodzie - więcej suszonej śliwki, a na południu - więcej wędzonych mięs.
Sekrety Idealnego Bigosu
Podstawą dobrego bigosu jest odpowiednie połączenie kapusty kiszonej i świeżej. Proporcje zależą od indywidualnych preferencji, ale zazwyczaj stosuje się stosunek 2:1 (kapusta kiszona do świeżej). Kapustę kiszoną warto przepłukać, jeśli jest bardzo kwaśna, by nie zdominowała smaku całego dania.
Drugim kluczowym elementem są różne rodzaje mięs. Tradycyjnie używa się wieprzowiny, wołowiny, dziczyzny oraz różnych wędlin i kiełbas. Im większa różnorodność mięs, tym bogatszy smak bigosu.
Bigos powinien być długo duszony - im dłużej, tym lepiej. Tradycyjnie było to danie, które gotowało się przez kilka dni, a każdego dnia podgrzewało i dodawało nowe składniki. Mówi się, że najlepszy bigos to taki, który był podgrzewany przynajmniej 3-5 razy.
Dojrzewanie bigosu to proces, podczas którego smaki się przenikają, a kwas z kapusty kiszonej zmiękcza włókna mięsne. To dlatego bigos najlepiej smakuje na drugi czy trzeci dzień po przygotowaniu.
Przepis na Tradycyjny Bigos Myśliwski
Składniki:
- 1 kg kapusty kiszonej
- 0,5 kg kapusty białej świeżej
- 300 g łopatki wieprzowej
- 300 g wołowiny (np. antrykot lub łopatka)
- 200 g boczku wędzonego
- 300 g kiełbasy (najlepiej wędzonej, podwawelskiej lub myśliwskiej)
- 50 g suszonych grzybów (borowiki lub podgrzybki)
- 100 g suszonych śliwek (opcjonalnie)
- 2 duże cebule
- 3-4 ząbki czosnku
- 3 liście laurowe
- 4-5 ziaren ziela angielskiego
- 1 łyżeczka kminu
- 1 łyżeczka majeranku
- 1/2 łyżeczki pieprzu mielonego
- 1 łyżka koncentratu pomidorowego
- 1 kieliszek czerwonego wytrawnego wina (opcjonalnie)
- 2-3 łyżki smalcu lub oleju do smażenia
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Suszone grzyby zalej wrzątkiem i odstaw na 30 minut do namoczenia. Po tym czasie wyjmij je, zachowując wodę z moczenia, i drobno posiekaj.
- Kapustę kiszoną odciśnij z nadmiaru soku (jeśli jest bardzo kwaśna, możesz ją przepłukać i odcisnąć). Świeżą kapustę poszatkuj drobno.
- Mięsa pokrój w kostkę o wielkości około 2 cm. Boczek i kiełbasę pokrój w mniejszą kostkę.
- Na dużej patelni lub w garnku z grubym dnem rozgrzej smalec lub olej. Podsmaż mięsa partiami, zaczynając od wieprzowiny i wołowiny, aż się zrumienią. Następnie podsmaż boczek i kiełbasę.
- Cebulę posiekaj i podsmaż na tłuszczu po mięsie, aż się zeszklą. Pod koniec dodaj posiekany czosnek i smaż jeszcze 1 minutę.
- Do dużego garnka przełóż kapustę kiszoną i świeżą. Dodaj podsmażone mięsa, cebulę z czosnkiem, posiekane grzyby wraz z wodą z moczenia (ostrożnie, by nie przelać osadu z dna), liście laurowe, ziele angielskie i kmin.
- Zalej całość wodą tak, by przykryła składniki. Gotuj na małym ogniu około 1,5-2 godziny, od czasu do czasu mieszając.
- Dodaj koncentrat pomidorowy, posiekane suszone śliwki (jeśli używasz) i majeranek. Gotuj jeszcze przez 30 minut.
- Jeśli używasz wina, dodaj je teraz i gotuj jeszcze przez 15 minut. Dopraw solą i pieprzem do smaku.
- Najlepiej odstawić bigos na jeden dzień, by smaki się przeniknęły, a następnie podgrzać przed podaniem.
Podawanie i Przechowywanie
Bigos najlepiej smakuje podany gorący, z pieczywem, najlepiej ciemnym chlebem na zakwasie. Tradycyjnie towarzyszy mu również kieliszek wódki lub wytrawne czerwone wino.
Danie można przechowywać w lodówce do 5 dni, a z każdym podgrzaniem jego smak staje się bogatszy. Bigos doskonale nadaje się również do zamrożenia i może być przechowywany w zamrażarce przez kilka miesięcy.
Co ciekawe, bigos jest jednym z tych dań, które lepiej smakują po kilkukrotnym podgrzaniu. Z tego powodu często przygotowuje się go w dużych ilościach z myślą o późniejszym spożyciu.
